KREW BEZ TAJEMNIC - referat

Materiał przygotowany przez
uczennice klasy 2f Karolinę Bochowską i Justynę Setnik,
jako wprowadzenie do dyskusji na temat roli krwi w życiu człowieka,
wykorzystany podczas pogadanek
na godzinach do dyspozycji wychowawcy klasowego

Krew to bardzo ważny składnik naszego organizmu. Jej brak czy znaczny ubytek doprowadza szybko do śmierci. Krew stanowi około 7 % masy ciała. Większość to osocze, czyli płynne środowisko tworzące “zawiesinę” dla elementów morfotycznych, którymi są krwinki czerwone, krwinki białe oraz płytki krwi.

Najbardziej znane elementy morfotyczne krwi to krwinki czerwone, czyli erytrocyty. W jednym milimetrze sześciennym znajduje się średnio 5,4 miliona erytrocytów u mężczyzn i 4,8 miliona u kobiet. Czas życia krwinek wynosi 120 dni, następnie rozpadają się one w śledzionie i wątrobie. Ich charakterystyczna barwa zależy od obecności w krwinkach hemoglobiny – białka zwierającego żelazo, stanowiącego główny składnik erytrocytów. Podstawową funkcją hemoglobiny jest udział w procesie oddychania. Na jedną krwinkę czerwoną przypada około 280 milionów cząsteczek hemoglobiny. Każda z nich ma jednakową zdolność do przyłączania i oddawania tlenu. Hemoglobina zawierająca tlen nadaje krwi tętniczej kolor żywoczerwony. Po odłączeniu się tlenu w tkankach wolna hemoglobina barwi krew na kolor ciemniejszy, purpurowy. Obok ważnych funkcji w transporcie gazów hemoglobina zapobiega również zakwaszeniu lub zbytniej zasadowości krwi przez produkty przemiany materii.

 Zupełnie inną rolę mają do spełnienia krwinki białe, zwane leukocytami. Leukocyty, mimo że stanowią najmniejszą ilościowo grupę spośród komórek krwi, odgrywają zasadniczą rolę w systemie obronnym organizmu. Chronią one przed bakteriami chorobotwórczymi, wirusami, grzybami, pierwotniakami, a także cząstkami nie będącymi żywymi organizmami, takimi jak pyły, różne związki organiczne, drobiny metali itp. Do leukocytów zaliczamy granulocyty obojętnochłonne, kwasochłonne, zasadochłonne oraz limfocyty i monocyty.

Granulocyty mają zdolność do tzw. fagocytozy, czyli pożerania bakterii lub fragmentów rozpadłych komórek i obcych cząsteczek. Granulocyty po opuszczeniu szpiku kostnego przechodzą do krwioobiegu przez ścianę naczyń włosowatych. Około 2 do 4 dni przebywają w łożysku naczyniowym, po czym przemieszczają się do tkanek, częściowo zaś ulegają rozpadowi w śledzionie. Wykazują one zdolność chemotaksji, tzn. podążania do ognisk zapalnych, rejonu rozmnażania się bakterii, martwych tkanek i innych ciał obcych. Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne (neutrofile), kwasochłonne (eozynofile) i zasadochłonne (bazofile).

Granulocyty obojętnochłonne są komórkami stosunkowo niewielkimi, określa się je jako mikrofagi. Ich głównymi zadania to przede wszystkim zabijanie niepożądanych bakterii oraz usuwanie z organizmu obcych i niepożądanych cząsteczek. Z puli granulocytów to właśnie one najbardziej decydują o sile obronnej ustroju i stanowią pierwszą trudną do przełamania barierę dla inwazji bakteryjnej.

Granulocyty kwasochłonne biorą udział w odczynach alergicznych i różnorodnych zjawiskach immunologicznych. Ich zasadnicza rola polega na niszczeniu obcych białek. Zwiększoną liczbę eozynofili wykrywa się w większości zaburzeń alergicznych.

Granulocyty zasadochłonne biorą udział w zjawiskach zapalnych, immunologicznych i odczynach alergicznych. Ich zadaniem jest wydzielanie heparyny, która powstrzymuje krzepnięcie krwi.

Kolejna grupa białych krwinek to limfocyty. Pochodzą z różnych narządów, takich jaki szpik, grasica, węzły chłonne, śledziona i dzielą się na różne grupy. Zasadniczym podziałem jest ten na limfocyty T i B. Limfocyty B są odpowiedzialne za tworzenie przeciwciał, ważnego elementu w walce z drobnoustrojami (pałeczkami duru brzusznego, bakteriami ropotwórczymi, bakteriami powodującymi nieżyt górnych dróg oddechowych oraz w infekcjach wirusowych takich jak ospa wietrzna, odra czy różyczka).

Limfocyty T są odpowiedzialne za odporność komórkową. Nie powstaje ona w organizmie natychmiast po zetknięciu z czynnikami szkodliwymi, lecz po pewnym okresie utajenia. Ten typ odporności jest główną formą obrony w przypadku gruźlicy, w większości zakażeń wirusowych, infekcjach drobnoustrojami i w grzybicach.

Granulocyty i limfocyty nie są jedynym przeciwdziałaniem organizmu na cząsteczki zagrażające zdrowiu człowieka. Obronę stanowią również makrofagi, komórki o dużych rozmiarach, do których zaliczamy też trzeci rodzaj krwinek białych – monocyty. Ich podstawową formą walki z szkodliwymi cząsteczkami jest fagocytoza, nie polegająca jednak na niszczeniu ciał stałych jak u granulocytów, lecz pochłanianiu szkodliwych płynów.

To właśnie krwinkom białym zawdzięczamy życie, ponieważ nawet najlepsze i najszerzej działające antybiotyki nie są w stanie zastąpić ich w walce z zagrażającymi organizmowi drobnoustrojami chorobotwórczymi. Te mikroskopijne, niewidoczne gołym okiem komórki są strażnikami naszego zdrowia.

Ostatnim elementem morfotycznym krwi są płytki krwi, czyli trombocyty. Średnio w 1 mililitrze krwi znajduje się 250 tysięcy płytek. Żyją one zazwyczaj od 8 do 10 dni. Odpowiadają one za proces krzepnięcia krwi, odgrywają również dużą rolę w hamowaniu krwawienia.